wo 16 nov 2022

Steeds meer lagere en middeninkomens komen in de financiële problemen, koppen regelmatig de krantenberichten. De kans is steeds groter dat je daar als werkgever mee te maken krijgt. Moet je daar iets mee? En zo ja, wat? Ik geef je een aantal ideeën in deze blog.

Uit onderzoek van Nibud (2017) blijkt dat zo’n 62% van de werkgevers te maken krijgt met medewerkers met schulden. Als we de huidige koopkrachtontwikkelingen doortrekken wordt de kans steeds groter dat je hier als werkgever mee te maken krijgt. Vaak krijg je als werkgever pas in een laat stadium zicht op de schuldenproblematiek van je medewerkers. Dat komt doordat medewerkers veelal uit schaamte gesloten zijn over het hebben van schulden.

Van dichtbij heb ik meegemaakt wat het betekent om in financiële problemen terecht te komen. Mijn ouders hadden een rozenkwekerij en zijn een aantal jaren geleden, door omstandigheden, failliet gegaan. Het is zwaar om mensen die zo hard hebben gewerkt om een mooi bedrijf op te bouwen, alles te zien verliezen. Dit proces brengt extreem veel stress met zich mee. Je ziet alles wat je hebt opgebouwd van je ‘wegglijden’. Ze stonden letterlijk en figuurlijk met lege handen op straat. Het is hartverwarmend om te zien dat er dan mensen zijn die ondersteunen en helpen. Tegelijkertijd zijn er dan ook mensen die hen met de nek aankeken, negeerden of buitensloten. Zo’n proces heeft daarmee niet alleen financiële-, maar ook mentale- en sociale consequenties.

Effect op de werkvloer

Het hebben van schulden heeft effect op de inzetbaarheid van medewerkers. Volgens het Nibud zijn:

• Werknemers met schulden gemiddeld zeven dagen extra ziek
•  20% minder productief
• Sneller afgeleid vanwege geldstress

Ook kun je als bedrijf risico lopen vanwege diefstal, fraude en de mogelijkheid dat medewerkers met geldproblemen vatbaarder zijn voor omkoping en chantage.

Tip: gratis e-learning Schuldenproblematiek

Je kunt een gratis e-learning volgen over omgaan met schuldenproblematiek in jouw bedrijf. Hoe ga je daarmee om zonder in de schoenen van de schuldhulpverlener te stappen? Je krijgt, als leidinggevende of HR-medewerker, handige handvatten en tips om praktisch aan de slag te gaan. De e-learning vind je hier: WERK-portal.nl

Deze e-learning is ontwikkeld door de Hogeschool Utrecht en tot stand gekomen dankzij Instituut Gak en Kenniscentrum inclusieve en sociale werkgelegenheid.

Financieel fit, belangrijk onderdeel van je duurzame inzetbaarheidsbeleid

Het voeren van een beleid op het gebied van financieel fit houden van je medewerkers is een belangrijk onderdeel van je duurzame inzetbaarheidsbeleid. Financieel fitte medewerkers zijn namelijk beter in staat om zelf keuzes te maken op het gebied van pensioen, deeltijd werken, andere baan of een andere functie met mogelijke negatieve financiële consequenties. En daarnaast zijn zij beter in staat om onvoorziene gebeurtenissen, waardoor financiële problemen kunnen ontstaan, op te vangen. Denk daarbij onder meer aan de huidige ontwikkelingen op het gebied van koopkracht, een scheiding of onvoorziene zaken zoals het vervangen van een auto.

Wat kun je doen als werkgever

Het hebben en het omgaan met schulden is, naar mijn mening, de verantwoordelijkheid van de medewerker. Omdat deze problematiek ook effect heeft op het functioneren van je medewerker in je bedrijf, raad ik je aan om als werkgever wel een actieve rol op te pakken. Daarmee bedoel ik:

• Aandacht aan te besteden
• Te letten op signalen
• Deze signalen te bespreken
• Door te verwijzen naar instanties die de medewerker verder kunnen begeleiden

Deze stappen werk ik hierna verder uit.

Aandacht besteden

Door aandacht te besteden aan dit onderwerp, kun je de drempel verlagen om met elkaar hierover in gesprek te gaan. Denk daarbij aan:

• Ophangen van posters in je bedrijf, zoals bijvoorbeeld 5381-wig-ffw-visual-verwijstips-def.png (3508×2480) (financieelfittewerknemers.nl)
• Bericht op een mededelingenbord, interne nieuwsbrief. Een voorbeeldtekst vind je hier: Intranetbericht (financieelfittewerknemers.nl)

Of kijk eens of er andere mogelijkheden in je bedrijf zijn om aandacht aan dit onderwerp te schenken.

Letten op signalen

Het ontstaan van financiële problemen kan iedereen overkomen. Risicogroepen zijn medewerkers die tot een kwetsbare groep horen, lager opgeleid of digitaal niet zo vaardig zijn. Vaak krijg je als werkgever pas laat zicht op financiële problemen van medewerkers. Dat komt doordat veel mensen zich schamen om dit te bespreken. Door in een vroegtijdig stadium te signaleren en ondersteuning te bieden kun je mogelijk erger voorkomen.

Enkele belangrijke signalen zijn:

• Medewerker vraagt om een lening, voorschot, wilt extra uren werken of heeft vragen over het ‘late’ betalingsmoment van het salaris
• Verzuimmeldingen en/of stress gerelateerde klachten
• Loonbeslag, medewerkers hebben dan vaak al verschillende schulden
• Contact met deurwaarder of schuldeisers
• Geen bijdrage willen leveren aan extraatjes zoals een gezamenlijk cadeau of uitjes
• Plegen van fraude en/of diefstal
• Onverzorgd uiterlijk en/of mogelijk alcoholmisbruik
• Thuis post niet open maken, missen daardoor informatie als je hen via deze wijze informeert

Of denk ook aan levensgebeurtenissen zoals:

• Scheiding, hierdoor kunnen de woonlasten veranderen en moet er nog wel eens alimentatie worden betaald waardoor de kosten stijgen
• Ontslag of overlijden van de partner, waardoor extra salaris weg kan vallen

Hoe bespreek je dit?

Het belangrijkste dat je als werkgever kunt doen is het gesprek aangaan met je medewerker. Dat is voor zowel de werkgever als de medewerker vaak lastig. Hierbij enkele tips en tekstsuggesties (gebruik uiteraard hierin je eigen bewoordingen):

• Zorg voor een eigen keuze of de medewerker deze informatie met je wilt delen: ‘Ik zou je iets willen vragen. Voel je vrij om zelf te bepalen of je hier antwoord op wilt geven.’
• Geef aan welk effect het delen van informatie heeft op de positie van je medewerker in het bedrijf: ‘Het geven van informatie heeft geen effect op je baan of functie binnen ons bedrijf.’
• Benoem concreet wat je is opgevallen zoals: ‘Het is mij opgevallen dat je laatst hebt geïnformeerd naar het maken van extra overuren.’
• Geef aan dat het vaker voorkomt en of dit mogelijk ook van toepassing is op de situatie van je medewerker: ‘De laatste tijd hoor ik in het nieuws dat veel huishoudens door omstandigheden in financiële problemen komen. Ik vraag mij af of er mogelijk meer speelt.’
• Bied een helpende hand: ‘Als er meer speelt dan hoor ik dat graag. We vinden het belangrijk dat iedereen goed in zijn vel zit en denken graag mee over mogelijke oplossingen.’
• Stel open vragen zoals: ‘Wat betekent de scheiding van je partner voor jou?’

Maak tijdens het gesprek een concreet actieplan. Dat zorgt ervoor dat je medewerker weer wat meer grip krijgt op de situatie. Stress zorgt er vaak voor dat mensen moeilijker overzicht hebben, in actie komen en ze sneller dingen vergeten.

Gesprekstips:

Wijzer in Geldzaken geeft praktische handvatten voor werkgevers bij het voeren van zo’n gesprek. Deze vind je hier: Gesprekstips (financieelfittewerknemers.nl)

Doorverwijzen

Vaak weten medewerkers niet waar zij terecht kunnen om begeleiding te krijgen bij het aanpakken van de schulden. Er zijn veel initiatieven om je medewerker de helpende hand te bieden. Daarbij kunnen zijzelf, of in gezamenlijk overleg, een afweging maken van de voor- en nadelen. Hierbij een aantal initiatieven zodat je een idee hebt van de mogelijkheden waar je medewerker of jijzelf als werkgever terecht kunt.

• Een handige tool voor meer inzicht en doorverwijzing naar helpende instanties is www.geldfit.nl Dit is een initiatief van onder meer de Rabobank. Je medewerker kan op deze website een anonieme test doen om te zien hoe je er financieel voor staat. Als je alle vragen hebt beantwoord, dan krijg je tips over welke stappen je kunt zetten en welke organisaties in de buurt je kunnen helpen bij geldzaken.
• Voor inzicht voor de werkgever in de verschillende partijen die je medewerker kunnen ondersteunen heeft Wijzer in Geldzaken een mooi overzicht gemaakt. Deze vind je hier: Verwijs (financieelfittewerknemers.nl).
• Het Nibud biedt met de website www.zelfjeschuldenregelen.nl  een stappenplan om als medewerker zelf met schulden aan de slag te gaan.
• Is je medewerker lid van een vakbond? Zij bieden vaak mogelijkheden om je medewerker verder te begeleiden.
• De gemeente heeft een belangrijke rol in het begeleiden van mensen met een (grote) schuldenproblematiek. Daarom is van belang om te informeren wat zij mogelijk kunnen betekenen.
• Veel gemeenten hebben echter lange wachtlijsten. Er zijn bedrijven die zelf budgetcoaches inhuren om medewerkers te begeleiden bij het aanpakken van schulden. Vaak kan dit ook anoniem doordat de werknemer zelf contact opneemt, zonder dat de werkgever daarvan op de hoogte wordt gesteld. Daarmee wordt de drempel verlaagd.

Bron: LinkedIn